Centrum Leopoldstadt – Wiedeń

Centrum Leopoldstadt – Wiedeń

Sława Leopoldstadt jako kwitnącej dzielnicy żydowskiej dawno już wprawdzie przeminęła, jednak ostatnimi laty można mówić o pewnym renesansie tradycji, czego dowodem są choćby koszerne sklepy przy Hollandstrasse i Tempelgasse oraz nowa żydowska szkoła przy Castellezgasse. Ocalałe skrzydło największej synagogi, neobizantyjskiej Leopoldstadter Tempel przy Tempelgasse, pozwala wyrobić sobie choćby przybliżone pojęcie o dawnej wspaniałości gmachu. Mozaikę ze zniszczonej części centralnej można obejrzeć na fasadzie domu Desider Friedmann, na rogu Ferdinandgasse i Tempelgasse. Przy Kleine Sperlgasse 2a i Malzgasse 7 umieszczono tablice upamiętniające dwa spośród miejsc, w których hitlerowcy gromadzili wiedeńskich Żydów przed wywożeniem do obozów. Poza tym we współczesnym Leopoldstadt nie ma właściwie jakichś większych atrakcji. Można do nich jeszcze zaliczyć Muzeum Johanna Straussa i zbiory rzeźby w Muzeum Gustinusa Ambrosiego. Osoby zainteresowane porcelaną na pewno się nie zawiodą podczas zwiedzania fabryki porcelany w Augarten.

Kanał Dunajski

Kanał Dunajski (Donaukanal), oddzielający Leopoldstadt od starego miasta, to najwęższe z czterech koryt Dunaju; znajduje się najbliżej śródmieścia, nic więc dziwnego, że w 1598 r. zostało uregulowane jako pierwsze. Odnoga jest dość wąska i malownicza, ale jej brzegi nie mają w sobie zbyt wiele uroku. Były łatwym celem dla bombowców podczas II wojny światowej. Jedyny wart wzmianki budynek w okolicy to Schutzenhaus (wieża obronna) Otto Wagnera na nabrzeżu poniżej Obere Donaustrasse. Jest to dzieło z późniejszego okresu twórczości artysty (1907 r.) stanowiące niegdyś część nie istniejącej już tamy. Wieża pokryta jest białym marmurem i ozdobiona kobaltowoniebieskimi kafelkami. Najlepszy widok na ten budynek rozpościera się z przeciwległego nabrzeża poniżej Franz-Josefs-Kai.

Nieco poniżej Schutzenhaus pod nr. 95 stoi biurowiec IBM, w którym trudno doszukać się śladów jakiejś fantazji. Budynek wzniesiono na miejscu, w którym znajdowały się niegdyś pokoje Diany. Tam właśnie 15 lutego 1867 r. Johann Strauss (syn) po raz pierwszy wykonał melodię, która miała się stać muzyczną wizytówką miasta – Nad pięknym, modrym Dunajem (An der schonen, blauen Donau). Tablicę upamiętniającą zdarzenie wmurowano przy wejściu do budynku. Pierwotnie walc został skomponowany z myślą o męskim chórze, a nie orkiestrze. Towarzyszył mu dość niedorzeczny tekst, więc po pierwszym nieudanym wykonaniu trudno było mówić o przychylnym przyjęciu przez słuchaczy. Światowy sukces przyszedł dopiero wtedy, gdy Strauss przedstawił utwór w Paryżu w wersji na orkiestrę.

Praterstrasse

Johann Strauss (syn) mieszkał przy pobliskiej Praterstrasse, która dawniej była wspaniałym bulwarem prowadzącym do Prateru. Działały przy niej liczne żydowskie teatry, w których przedstawienia odbywały się w języku jidysz. Obecnie jest to szeroka ruchliwa ulica – nie ma przy niej nic specjalnie ciekawego. U wylotu Praterstrasse, w okolicy Prateru wznosi się wspaniały pomnik Tegetthoffa. Jest to wysoka rostralna kolumna, na szczycie której stoi posąg Wilhelma von Tegetthoffa. Ozdobiono ją figurkami dokazujących koników morskich. Monument wzniesiono na pamiątkę zwycięstwa kontradmirała nad Włochami podczas bitwy morskiej pod Lissą (1866).

Na pierwszym piętrzę budynku nr 54 znajduje się Muzeum Johan-na Straussa (Johann-Strauss-Museum). Słynny kompozytor mieszkał tu od roku 1863 aż do śmierci pierwszej żony, śpiewaczki Jetty Treffz w 1878 r. W przeciwieństwie do wielu innych wiedeńskich muzeów związanych tematycznie z muzyką, podjęto pewne próby odtworzenia wnętrz z epoki. W jednym z pokoi, ozdobionym kasetonami z cherubinami, stoi fortepian, fisharmonia i pulpit, przy którym Strauss zwykł był komponować. Znajduje się tam też niezwykle interesująca kolekcja drobiazgów związanych z balami, np. wymyślne bileciki balowe (jeden z nich w formie schodów).

Kriminalmuseum

Specyficzną atrakcją Leopoldstadt jest Kriminalmuseum (muzeum kryminalistyki) przy Grosse Sperlgasse 24. Przedstawiono w nim osobliwy i dość niesmaczny przegląd najbardziej makabrycznych zbrodni, które miały miejsce w Wiedniu. Można obejrzeć przekraczające granice dobrego smaku zdjęcia z sekcji zwłok, ale i kilka interesujących wystaw dotyczących społecznej i politycznej historii miasta. Wszystkie objaśnienia są tylko po niemiecku, więc nie wszyscy mogą się z nimi zapoznać. Na domiar złego wydzielono zupełnie bezsensowną ekspozycję dotyczącą biczowania, a o największych zbrodniarzach, hitlerowcach, wspomina się jedynie mimochodem. Najlepiej więc muzeum ominąć wielkim lukiem.

Augarten

Augarten w północnej części Leopoldstadt, założony w 1650 r., to jeden z najstarszych wiedeńskich parków. Pierwotnie urządzony był w stylu francuskim. W 1775 r. Józef II udostępnił go wiedeńczykom.

Czasy świetności park ma już za sobą. Kiedyś koncertował tu Mozart, sto lat później Strauss. Obecnie po parku przechadzają się głównie emeryci, a dwie posępne Flackturme z czasów II wojny światowej stanowią raczej wątpliwą ozdobę.

W zalesionej części parku na jego wschodnich krańcach znajduje się fascynujące Muzeum Gustinusa Ambrosiego (Gustinus-Ambrosi-Museum), rzadko odwiedzana filia Ósterreichische Galerie zarządzającej Belwederem (kupno jednego biletu upoważnia do wstępu do obuj. Muzeum poświęcono austriackiemu rzeźbiarzowi, Gustinusowi Ambrosiemu (1893-1975), którego prace powstawały pod wyraźnym wpływem Augustę Rodina. Najciekawsze są popiersia z brązu, a jest ich tu mnóstwo. Modelami były głównie osoby należące do elit artystycznych i politycznych okresu międzywojennego. Warto zwrócić uwagę na podobiznę wycieńczonego Otto Wagnera wykonaną na rok przed jego śmiercią, wizerunek starzejącego się Nietzschego oraz młodego Mussoliniego (jeszcze bez łysiny).

Na ruinach Alte Favorita, letniego pałacu Leopolda I spalonego doszczętnie przez Turków w 1683 r., cesarz Józef II kazał wznieść długi, niski pawilon. Od 1782 r. w tamtejszej restauracji odbywały się eleganckie poranki muzyczne prowadzone m.in. przez Mozarta i Beethovena. Obecnie budynek jest siedzibą fabryki porcelany (Wiener Porzellanmanufaktur), założonej w 1718 r., w sześć lat po manufakturze miśnieńskiej. Słynną porcelanę z motywami kwiatowymi i figuralnymi można oglądać w Hofsilberkammer i Tafelkammer w Hofburgu, a także w holu wystawowym, gdzie organizuje się czasowe ekspozycje. Oferta przyległego sklepu obejmuje współczesne wyroby, od zdobnych naczyń rokokowych po bardziej subtelne wzornictwo w stylu Josefa Hoffmanna.

Na wschód od fabryki porcelany znajduje się Augartenpalais zaprojektowany przez Johanna Bernharda Fischera von Erlach pod koniec XVII w. W 1780 r. kupił go Józef II. Budynku nie można dokładnie obejrzeć, gdyż mieści się w nim szkoła z internatem należąca do Wiedeńskiego Chóru Chłopięcego (Wiener Sangerknaben). Chłopcy mieszkają w Kaiser-Josef-Stockl, pawilonie ukrytym za pałacem, zaprojektowanym przez Isidora Canevale w 1781 r. dla cesarza Józefa II.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *