Karl Lueger (1844-1910) – życiorys

Karl Lueger, piastujący urząd burmistrza w latach 1897-1910, jest zdecydowanie najsłynniejszym z wiedeńskich Burgermeister. Jego imieniem nazwano odcinek Ringu przecinający Rathausplatz, a pomnik postawiono mu u wylotu Stubenringu. Wychowała go matka, która prowadziła sklep z tytoniem. Ukończył Theresianum, najbardziej prestiżową wiedeńską szkołę jako stypendysta. Nim wkroczył w świat polityki jako lewicowy demokrata w roku 1870, został prawnikiem.

Elegancja, prezencja, nieskazitelne maniery i elokwencja sprawiły, że nazywano go der schone Karl (przystojny Karl). Jego reputację podważały jednak antysemickie uprzedzenia, które zaczęły przejawiać się w latach 80. XIX wieku. W roku 1890 w przemówieniu wygłoszonym w Reichsrat stwierdził, że wszystkich żydowskich mieszkańców stolicy należałoby załadować na statek i utopić w morzu. Około 1893 r. założył Chrześcijańską Partię Socjalistyczną, której program – mieszanka socjalizmu, katolicyzmu i antysemityzmu – znalazł uznanie u drobnomieszczaństwa, z którego Lueger się wywodził. W 1895 r. wygrał wybory na stanowisko burmistrza, jednak cesarz Franciszek Józef odmówił zatwierdzenia przejęcia przez niego urzędu, obawiając się bezwzględnego antyżydowskiego nastawienia. Po objęciu władzy Lueger złagodniał, uciekając się do antysemityzmu tylko w ostateczności jako do środka podtrzymującego popularność i porzucając go, gdy potrzebne mu było wsparcie zamożnych finansistów żydowskich. Znane było jego powiedzenie: Wer a Jud is bestimmi (To ja decyduję, kto jest Żydem).

Luegerowi Wiedeń zawdzięcza powstanie znacznej części istniejącej do dziś infrastruktury: doprowadził wodę ze Styrii, wybudował instalacje gazowe, stworzył pas zieleni wokół miasta, zapewnił tanie pochówki, zbudował szkoły i domy starców, powiększył powierzchnię parków, zelektryfikował sieć tramwajową. Jego pogrzeb był największym, jaki odbył się kiedykolwiek w mieście. Na ulice wyległo 200 000 ludzi, a wśród nich jeden z wielkich wielbicieli Luegera, Adolf Hitler.