Vorstädte – Wiedeń
Po odparciu najazdu tureckiego w 1683 r. Wiedeń mógł wreszcie bezpiecznie poszerzyć swe terytorium poza obszar wyznaczony średniowiecznymi murami miejskimi. Na mapie szybko pojawiały się nowe dzielnice, a ich układ przypominał podkowę. Nazwano je Vorstädte. Objęły swym zasięgiem wioski położone poza granicą starego miasta, wykraczając aż za glacis, u stóp miejskich fortyfikacji. W 1704 r. znakomity strateg, książę Eugeniusz Sabaudzki, polecił zbudować drugą, zewnętrzną linię obwarowań, Linienwall, mającą chronić nowe przedmieścia. Stała się ona granicą miasta, przy przekraczaniu której każdy poddawany był drobiazgowej kontroli, po czym płacił podatek za wszystkie wnoszone czy wwożone towary konsumpcyjne. Obowiązek taki, wprowadzony przez Habsburgów, nałożono na podróżnych już w średniowieczu.
Miasto rozrastało się, wchłaniając kolejne wiejskie parafie (Vororte). W 1890 r. Linienwall została wyburzona i zastąpiona przez dzisiejszy Gurtel (dosłownie pas), ruchliwą obwodnicę, wokół której skupiają się wiedeńskie przybytki cielesnych rozkoszy. Siedem dzielnic Vorstädte (od trzeciej do dziewiątej) tworzy całość zamkniętą pomiędzy Ringstrasse i Gurtel. Są to dzielnice głównie o charakterze mieszkaniowym, choć każda ma swą ruchliwą ulicę handlową, spośród których największą jest Mariahilferstrasse, przy której znajdują się najpopularniejsze sklepy. Biegnie ona między dzielnicą szóstą a siódmą. Atrakcje Vorstädte są znacznie oddalone od siebie, wycieczki należy zatem dobrze zaplanować. Nie zaszkodzi kupić Netzkarte i zapoznać się z systemem komunikacyjnym miasta. W tym rozdziale opisano dzielnice od trzeciej do dziewiątej – zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Najważniejszym zabytkiem jest Belweder (w dzielnicy trzeciej), zespół dwóch bliźniaczych pałaców otoczonych starannie zaplanowanym i wypielęgnowanym ogrodem. W pałacowych wnętrzach można podziwiać najwspanialszą w Wiedniu kolekcję prac malarskich Gustawa Klimta i Egona Schielego. Tłumy turystów ściągają także do Hundertwasserhaus w dzielnicy trzeciej i Muzeum Freuda w dziewiątej. Hundertwasserhaus to dom komunalny zaprojektowany przez szalonego architekta-hipisa. Opinie na temat budynku są bardzo zróżnicowane, więc choćby dlatego warto go obejrzeć. W Muzeum Freuda, mówiąc szczerze, nie ma nic ciekawego dla przeciętnego turysty, ale zainteresowani psychoanalizą mogą się do niego wybrać.
Można oczywiście wymienić wiele innych obiektów, dla których warto zwiedzić Vorstädte. Jednym z nich jest Arsenał zwracający uwagę architekturą stylizowaną na mauretańską. Innym są dwa oddziały miejskiego Muzeum Sztuki Współczesnej, w których zorganizowano stałe wystawy prac plastycznych artystów naszego stulecia.
Dzielnice w Vorstädte
Trzecia – Landstrasse
Czwarta – Wieden
Piąta – Margareten
Szósta – Mariahilf
Siódma – Neubau
Ósma – Josefstadt
Dziewiąta – Alsergrund